Alt Yazı Çevirmenliği Nedir?
Öncelikle gelin altyazı çevirmenliğinin ne olduğundan bahsedelim. Altyazı çevirmenliği: Çevirmenliğin dizi, film, belgesel ya da diğer televizyon programlarında geçen tüm konuşmaların yazıya dökülüp hedeflenen dile çevrilmesini kapsayan alt dalıdır. Altyazı çevirmeni ise; film, dizi, belgesel ve diğer platformlardaki görüntülü medyadaki programlara altyazı çevirisi hazırlayan kişidir. Tabii ki alt yazı çevirisine ihtiyaç her zaman bu denli yüksek değildi. Zaman içinde global ve yerel dizi-film sektöründeki çeşitliliğin artmasıyla alt yazı ihtiyacı da oldukça hızlı şekilde büyümüştür.
Eskilerde daha çok sinema sektöründe kullanılan alt yazı çevirisi, günümüzdeki ileri teknolojiler sayesinde artık televizyon kanallarında, yayın yapan internet sitelerinde veya dijital platformlarda da aynı oranda, hatta belki daha çok kullanılmaktadır. Dublajın daha zaman ve efor gerektiren, üstelik çok daha pahalı olmasından ötürü kendine sektörde daha kolay yer edinen altyazı çevirisi, aynı zamanda izlenmesi hedeflenen ürünün orijinal dilinde kalmasına da elverdiği için birçok izleyici açısından tercih edilebiliyor. Tüm bu gelişmeler profesyonel alt yazı çevirisini çok daha önemli kılarak alt yazı çevirmenliğini de çok talep gören bir sektöre dönüştürüyor.
Altyazı Çevirisine Hazırlık Süreci
İsterseniz şimdi gelelim altyazı çevirisinin hazırlık sürecine; Her çeviri türünde olduğu gibi altyazı çevirisini de yapacak çevirmenin detaylı bir ön hazırlık yapması çevirinin kalitesini doğrudan etkileyecektir. Bu sebeple her iki dile de hâkim olması beklenen çevirmenin kaynak ve hedef dil arasındaki farklılıkları belirlemesi ve tüm hazırlıklarını buna göre yapması önceliklidir. Eğer mümkünse, en başta çevrilecek kaynak kaydı orijinal dilinde altyazıyla izlemesi uzun vadede hem çeviriyi kolaylaştıracak hem de kendisi için de ortaya çıkabilecek karmaşıklığa engel olacaktır. Dilden kaynaklı farklılıklar belirlendikten sonra, kaynak ve hedef izleyici kitlesinin sosyokültürel ve bilişsel yapısı da incelenmelidir ki, çeviri süresince bu hedef kitle için daha doğru ve açıklayıcı kelime ve ifadeler kullanılabilsin. Yine her çeviride olduğu gibi cümlelerdeki vurgunun yeri, yazım kurallarına uyarak doğru noktalama işaretlerinin kullanılması da aynı şekilde büyük önem taşır.
Altyazı Çevirisinde Burası Çok Önemli!
Altyazı kendi kuralları ve özellikleri olan bir tür görsel-işitsel çeviri türüdür. En önemli kısıtlama zamanlamadır. Bir altyazının ekranda kalma süresi minimum 1 saniye, maksimum da 6-7 saniyedir. Aynı şekilde okuma hızı parametresi de önemli faktörlerden biridir. Okuma hızı, bir altyazının ekranda kalma süresi ve içerdiği karakter sayısı arasındaki ilişkidir. Alt yazı, karakter konuşmaya başladığında görünmeli ve sesle senkronize olarak karakter sustuğunda ya da durduğunda kaybolmalıdır. Aynı şekilde alt yazı çevirisinde çevirmenin sahip olduğu alan da 2 satır ile sınırlıdır ve genelde her satır 35-42 karakter içerir. Yani çeviri limitler içinde tutulursa daha etkili ve kolay takip edilir olabilir. Aynı şekilde çeviri kullanılan seslerle de uyumlu olabiliyorsa kulağa daha doğal ve akıcı geleceğinden izleyiciye adeta okuduğunu bile unutturabilir. Tabii bu durum elde etmesi zor ve kullandığınız dillere göre çok fazla değişkenlik gösterebilecek bir şeydir.
Tüm hazırlıklar yapılıp kısıtlamalar göz önünde bulundurulduktan sonra alt yazıyı oluşturma süreci başlar ve bu süreç dört önemli aşamadan oluşur. Bu aşamalardan ilki “spotting” yani tespit olarak adlandırılır ve bu alt yazıdaki giriş ve çıkış sürelerinin sesle senkronize edilerek minimum ve maksimum ekran süresine uyma işlemidir. İkinci adım çevirinin kendisidir ve orijinal dildeki kaydı kriterlere göre izin verilen karakter aralıklarında kalmaya çalışarak kaynak dilden hedef dile uyarlamayı içerir. Üçüncü sırada düzeltme gelir. Cümle yapısının düzgün olması, çevirinin anlaşılabilirliği ve diyalog akışının sağlanmasını kapsar. Doğal bir metin görünümü vermek bu aşamadaki en önemli amaç olmalıdır. Her şeyden önce izleyicinin dikkatinin dağılmaması gerekir. Bu nedenle de genelde cümlelerin bölünmesi tercih edilebilir. Son aşama ise simülasyondur, yani tıpkı nihai halinde görüneceği gibi kaydı ekranda altyazılarla birlikte izlemektir. Bu aşama çeviriyle alakalı, yazım yanlışlarından ya da zamanlamadan kaynaklı her türlü sorunun zamanında ortadan kaldırılmasına imkân verir.
Altyazı Çevirisinde Kullanılan Programlar
Tüm bu süreci gerçekleştirmeyi kolaylaştıran ve sonucun daha doğru olmasını sağlayan bazı programlar da vardır elbette ve bu programlar çevirmenler tarafından oldukça sık tercih edilir. En çok bilinen ve kullanılan programlar şu şekilde sıralanabilir: “Subtitle Workshop”, “Subtitle Edit”, “Jubler Subtitle Editor” ve “Aegisub Advanced Subtitle Editor”.
Bütün bu inceliklere dikkat ederek ve yardımcı programlardan yararlanarak daha kaliteli bir altyazı çevirisi elde edebilir ve izleyicinize seyrettiği kayıtla arasında doğal akışı olan bir bağ kurmasına yardımcı olabilirsiniz.