Doğru Çeviri Yapabilmek
Çeviri yapabilmek için ana dilinden başka bir dili ana dil seviyesinde veya yakın bir seviyede bilmek gerekir. Bunu da okul veya kurslarda öğretilen İngilizce ile sağlamak imkânsıza yakındır. Eğitim kurumlarında öğretilen İngilizce genelde resmi ve günlük kullanımdan farklıdır. Cümle kalıplarını okulda verildiği gibi kullanmanız sizi saraylı gibi gösterecektir. Dolayısıyla o dilin günlük kullanımına da hâkim olmanızda fayda var. En ideali o dilde konuşulan bir ülkede bir süre yaşamış olmak ve dili yerinde öğrenmektir. Ancak herkesin bu imkânı olmadığına göre eğitim kurumlarında verilen İngilizce geliştirilebilir. Bunun en kolay yolu yabancı dilde film izlemek ve kitap okumaktır. Yine o dili konuşan arkadaşlar edinerek onlarla pratik yapmak da çok etkili bir yöntemdir. Bir dilde akıcı olmak ve kalmanın şartı o dili sürekli kullanmak, geliştirmek ve yaşatmaktan geçer.
Doğru Çeviride Genel Kültürün Önemi
Ortalama bir çevirmenin her konuya biraz hâkim olması ve genel kültürünün zengin olması beklenir. Ancak her konuyu bilmesi de beklenemez. Bazen çevirmenlerin karşısına hiç bilmedikleri bir konuda çeviri gelebilir. Bu durumda internetin sınırsız olanaklarından faydalanmak ve çeviri yapılacak konu üzerinde derin araştırma yapmak en iyisidir. Ancak çevrilmesi gereken metin, prospektüs, sözleşme gibi mesleki uzmanlık gerektiren bir metin ise, işin hukuk veya tıp eğitimi almış çevirmenlerce yapılması en uygunudur.
Hangi dilde olursa olsun, ne tür çeviri yaparsanız yapın (yazılı çeviri veya sözlü çeviri ) doğru çeviri yapabilmek için o dilin hem günlük hem resmi literatürüne hâkim olmalısınız. Dünyada en çok bilinen yabancı dil İngilizcedir ve İngilizcenin de farklı çeşitleri vardır. Bunlardan en yaygın olanları doğal olarak İngiliz ve Amerikan İngilizcesidir. Bunlar aynı dilin gramer olarak fark olmasa da kullanılan kelimelerde bazı farklılıklar gösteren, farklı lehçe ile telaffuz edilen şekilleridir. Dolayısıyla İngilizcesi iyi olan biri her iki bölgede kullanılan İngilizceye de kolayca hâkim olabilir.
Cümle Çevirisi Yapabilmek Çok Önemli!
Çeviri yapılırken dikkat edilmesi gereken konulardan biri de kelime kelime değil, cümledeki gerçek anlamı verecek şekilde çeviri yapılmasıdır. Kelime kelime yapılan çeviriler çoğu zaman deyimlerin kaybına veya anlam sapmasına sebep olabilir. Eğer deyim kullanılıyorsa aynı anlamı veren deyim olup olmadığı araştırılmalı, yoksa deyimde söylenmek istenen ana fikir verilmelidir.
Ülkemizde çevirilerde en çok karşımıza çıkan dilin İngilizce olduğunu düşünürsek, dil yapısının Türkçenin tam tersi olduğunu unutmamak gerekir. Anglosakson dillerin tamamı Türkçenin tersine kurgusu olan dillerdir. Dolayısıyla özellikle uzun cümleleri çevirirken cümleyi düzgün yapılandırmak için sonunu başa, başını sona taşımak gerekir. Eğer cümleyi okuduğunuz gibi çevirmeye başlarsanız karşınıza pek de hoş olmayan devrik bir cümle çıkacaktır. Bu yüzden önce cümleyi okuyup, özümseyip, sonra kendi dilimizde söylemek isteseniz nasıl kuracağınıza odaklanmalısınız.
Doğru Çeviri İçin Empati Kurabilmelisiniz
Çeviriyi yaparken kendinizi aynı zamanda onu okuyan kişi olarak da düşünmelisiniz. Yani çevirdiğiniz metni okuduğunuzda size yazılanın aynı tadı verdiğinden ve okuduğunuzu anladığınızdan emin olun. Unutmayın ki dil yaşayan bir organizmadır, pratik ve tekrar yapılmadan öğrenilmez. Öğrenilen dilin yaşayabilmesi için de sürekli kullanılması ve beslenmesi gerekir. Kaldı ki dil öğrenmenin sonu yoktur. “Ben bu dili öğrendim, bitti. “Diye bir şey söz konusu değildir. İnsan yaşadıkça kendini ve dilini geliştirebilir.