Medikal Çeviri Nedir?
Medikal nedir ile başlamak lazım, medikal: insan sağlığını korumak, önleyici tedbirler almak ve sağlığını yeniden kazandırmak amacıyla yapılan uygulamalar bütünüdür. Medikal çeviri ya da medikal tercüme ise bu alandaki tüm belge, doküman, rapor, beyan, tezler, araştırma ve bilimsel makalelerin çevrilmesi (yerelleştirilmesi) işlemidir.
Medikal Tercüme Neleri Kapsar?
Medikal alanda, ecza sektöründe, ilaç, bitkisel ve hayvansal ilaç ve medikal ruhsatlandırmada, akademik tıp alanında yer alan tüm dokümanların tercümesi bu kapsamda ele alınır.
- Tıbbi belgelerin, araştırmaların ve raporların (hastalıklar, ilaçlar ve tedavi yöntemleri hakkındaki) çevirileri.
- Bu tür metinler arasında, çocuk sağlığı medikal, kadın doğum, ortopedi, dahiliye, hasta föyleri, anestezi, biyoistatistik, toksikoloji, endoskopi, klinik raporlar, farmakoloji, reçeteler, endokrinoloji, kalp hastalıkları, cerrahi, göğüs hastalıkları göz hastalıkları, kardiyoloji, mikrobiyoloji, ortopedi ve travmatoloji, patoloji, prospektüs çevirileri, medikal bilim dalındaki rapor, araştırma, makale ve uzmanlık çevirileri/tercümeleri.
- Medikal araç/gereç patent çevirileri, doktor raporları, diş hekimliği medikal bilim dalındaki rapor, araştırma, makale ve uzmanlık çevirileri/tercümeleri.
- Uzman raporları, hasta bilgileri, klinik deneyler, biyokimyasal araştırmaların çevirileri.
- Tıp ve eczacılık alanındaki tez, araştırma ve makaleler, ilaç tescil belgeleri çevirileri/tercümeleri, tıbbi ürün lisans ve patentlerinin çevirileri/tercümeleri, hasta bilgileri, tıp ve eczacılık kuruluşlarının tanıtım metin ve broşürlerinin çevirileri/tercümeleri. Bitkisel ve organik ürünlere ait yayın ve tanıtım broşürleri, tıp ve eczacılık sektörlerine ait sektör yayınların ve dergilerin çevirileri.
Medikal Tercümanında Bulunması Gereken Özellikleri Nelerdir?
- Hem gelişmiş terminolojik dil bilgisine hem de sağlık alanında birçok alana hakim olmalıdır.
- Uzmanlık yetkisine sahip olmalıdır. Çünkü yapılan bir yanlışlık insan sağlığını riske edebilir.
- Tercüman, tıp ve medikal alanında sık kullanılan kısaltma ve terimler bilgisine sahip olmalıdır.
- Çeviriler net olmalı ve anlam belirsizliği ya da ikileme yol açmamalıdır.
- Bu tür metinlerde ve çevirilerinde yapı edilgendir.
- İmla ve noktalama hatalarının yapılmaması gerekmektedir.
- Bu metinlerin kendine özgü teknik çeviri düzeyinde bir kalıbı ve düzeni vardır. Bunlara hakim olmak önemlidir.
- Tercüman kaynak dil ve hedef dile çok hakim olmalıdır. Çevirisi özgün, yalın ve yorumsuz olmalıdır.
- Medikal Çevirmeni alandaki güncel gelişmeleri takip etmelidir. Çünkü teknolojinin gelişmesi ile birlikte sürekli hayatımıza yeni tıbbi ve medikal cihaz ya da ilaç girmektedir.
- İşe başlamadan önce, metnin konusu araştırılmalı ve bilgi sahibi olunmalıdır.
Medikal Alanda Sözlü Tercümanlık
Son 10 yılda sağlık turizminin tüm dünyada hızla gelişmesiyle birlikte bu alanda ihtiyaç duyulan sözlü tercüman sayısı da hızla artmıştır. Özellikle Türkiye’nin, dünyada uluslararası hasta sayısı bakımından ilk 5’te yer aldığını göz önünde bulundurursak sağlık turizminin birçok sözlü tercümana istihdam olanağı sağladığını söylemek yanlış olmaz. Uluslararası birçok hastane, farklı dil çiftleri arasında tercümanlık yapan birçok tercümanı kendi bünyesinde çalıştırmaktadır. Aynı zamanda sağlık turizmiyle bizzat ilgilenen cerrahlar ve sağlık turizmi firmaları da tercüme büroları ve sözlü tercümanlarla aktif olarak çalışmaktadır. Hastane bünyesine çalışan tercümanlar, (genellikle) hastanın hastane içerisindeki iletişimini sağlamaktadırlar. Ancak sağlık turizmiyle ilgilenen bir cerrahın yanında ya da bir sağlık turizmi firmasında çalışan tercümanlar, ilgili hastanın hastane dışındaki süreçleriyle de ilgilenmektedirler. Tıbbi medikal çeviri son yıllarda çok önemli bir hale gelmiştir.
Türkiye, özellikle plastik cerrahi alanında hem makul fiyatları, hem kullanılan son teknolojiler ve kaliteli materyaller hem de Türk plastik cerrahların başarılarından dolayı yabancı hastaların sağlık turizmi için sıkça tercih ettikleri bir ülkedir. Sağlık turizmi alanında çalışan ve hastaların havalimanına inmelerinden ülkelerine geri dönünceye kadarki süreci yakından takip eden bir tercüman olarak hem deneyimlerimi hem de naçizane önerilerimi siz değerli meslektaşlarımla ve tercüman adaylarıyla paylaşmak isterim.
Medikal alanda sözlü tercümanlık, diğer alanlara göre daha fazla dikkat gerektirmektedir. Yazılı çeviri veya sözlü çeviri, hangi alanda olursa olsun her zaman dikkat gerektiren bir iştir. Ancak konu medikal alanda tercümeye gelince gösterilen dikkat ve özen her zamankinden daha fazla olmalıdır. Zira yapılan herhangi bir yanlış, en ufak bir kelimenin yanlış çevrilmesi ya da hiç çevrilmemesi hayati sonuçlar doğurabilir.
Medikal Alanda Sözlü Tercümanlık Yapanlara Önemli Tavsiyeler
Terminoloji çalışması hayat kurtarır!
Mesleğimiz tercümanlık olsa bile bazen bazı kelimeleri unutabiliyor ya da karıştırabiliyoruz. Konu sağlık olduğunda ufacık bir kelime bile hayati önem taşımaktadır. Bu tarz durumlardan kaçınmak için tercümeyi yapacağınız günden önce kısa bir terminoloji çalışması yapabilirsiniz. Örneğin, ilgili hasta burun ameliyatı için Türkiye’de bulunuyorsa bu alanda kullanılan kelimeleri araştırabilir, kendinize küçük bir terminoloji oluşturabilirsiniz. Yaptığınız terminoloji çalışmasına rağmen hatırlayamadığınız ya da bilmediğiniz bir kelime veya ifade ile karşılaşırsanız doktordan ve hastadan müsaade isteyip hızlıca bir sözlüğe başvurmaktan çekinmeyin. Bunu her iki üç kelimede bir yapmanız hem hastayı hem de doktoru rahatsız edecek, üstelik sağlıklı bir iletişim kurmanızı da engelleyecektir. Ancak bir iki kelime için bu yola başvurmanız sizin yararınıza olacaktır. O yüzden sağlam bir terminoloji araştırması ve çalışması çeviri sürecinde çok işinize yarayacaktır.
Not defteri olmadan asla!
Sözlü çeviri esnasında not defteri kullanmak, her alanda çokça işe yaramaktadır. Medikal alanda sözlü çeviri yaparken de yanınızda küçük bir not defteri bulundurmanızı şiddetle tavsiye ederim. Doktorun veya hastanın söylediklerini karşı tarafa çevirmeye başlamadan önce konuşmacının değindiği her noktayı kısa kısa not almanız, çeviri esnasında bazı noktaları atlama ihtimalinizi minimuma indirecektir. Ancak uzun uzun notlar almaktan, konuşmacının söylediği cümleleri olduğu gibi not almaya çalışmaktan kaçınmalısınız. Uzun notlar almak, hem çok vaktinizi alacaktır hem de siz not alırken konuşmacının söylediklerini kaçırma ihtimaliniz olacaktır. O yüzden kısa, hatırlatıcı notlar almanız yararınıza olacaktır.
Konuşmacının uzun uzadıya konuşmasına izin vermeyin, çevirmek için müsaade isteyin
Konuşmacılardan herhangi birinin çok uzun süre konuşmasına müsaade etmeden çevirmek için vakit isteyin. Konuşmacının çok uzun süre konuşması, çevirmeniz için çok fazla veri demektir ve bu da bazı noktaları gözden kaçırma ihtimalinizi artırır. Her ne kadar not defteri de kullansanız, konuşmacının 3-4 dakika aralıksız konuşması sizi çeviri sürecinde zorlayacaktır. Bunun yerine, (kendi çeviri kapasitenizi göz önünde bulundurarak) konuşmacı konuşmaya başladıktan belli bir süre sonra o ana kadar söylediklerini çevirmek için kendisinden müsaade istemeniz yararınıza olacaktır. Böylece daha eksiksiz bir çeviri yapmış olursunuz.
Konuşmacılardan herhangi biri ile çok fazla bireysel sohbet etmekten kaçının
Bir tercüman olarak sizin hastayla ya da doktorla çok fazla bireysel muhabbet kurmanız, karşı tarafı biraz endişelendirebilir, rahat edebilir. Bu demek değildir ki hasta ve doktorla aynı ortamdayken taraflardan biriyle bireysel olarak hiç konuşmamanız gerekiyor. Elbette ki konuşmanız gerektiğinde bireysel olarak konuşmanız yanlış bir durum değildir. Ancak bunu çok sık yapmanız, karşı tarafın “Acaba ne konuşuyorlar, benim hakkımda mı konuşuyorlar, bilmemem gereken bir şey mi var” gibi düşüncelere kapılmasına yol açabilir. Bazı hastalar akıllarındaki bu tarz soruları direkt olarak tercümana sormaya çekinirken bazı hastalar, doktora “Günaydın/Kolay gelsin/Nasılsınız” dediğinizde bile ne konuştunuz diye sorabiliyor. Bu konuda her iki tarafa da biraz hassasiyet göstermeniz herkesin yararına olacaktır.
Hasta sormasa da siz sorun
Medikal alanda sözlü tercüme yapan bir tercüman olarak deneyim kazandıkça hangi durumlarda hangi soruların sorulması gerektiğini de öğreniyorsunuz. Bazı hastalar sorması gerektiği soruları önceden not alıp gerekli durumlarda soruyor ve bu da sizin işinizi kolaylaştırıyor. Ancak bazı hastalar bu konuda pek de hazırlıklı olmuyor. Örneğin ameliyattan sonra “Hasta ne zaman duş alabilir/Kahve içebilir mi/Sargılarını ne zaman tamamen çıkarabilir/(Eğer varsa) Korsesini ne kadar süre kullanacak” gibi sorular, her hasta için sorulması gereken önemli sorulardır. Bazı hastalar bu soruları kendileri soruyor ancak bazıları bu noktaları atlıyor. Böyle durumlarda bu ve benzeri soruları doktora siz sorun ve hastayı detaylıca bilgilendirin. Siz bir hemşire veya hasta bakıcı olmadığınız için elbette ki hangi soruların sorulması gerektiğini ayrıntılarıyla bilmemeniz oldukça normal. Ancak zaman içerisinde bu konuda tecrübe kazanacağınızdan hiç şüpheniz olmasın.
Ulaşılabilir olun
Her hastanın hastanede kalma süresi geçirdiği operasyona göre değişmektedir. Eğer hasta hastanede bir veya birkaç gece geçirecekse elbette sizin de hastayla birlikte kalmanızı kimse beklemiyor. Ancak bu süreçte hastanın hastane çalışanlarıyla da iletişim kurmaya çalıştığını unutmayınız. Hasta, ufak tefek bazı konuşmalarda bir tercümana ihtiyaç duymasa da bazı durumlarda tercümanından telefon veya mesaj üzerinden yardım isteyebilir. Örneğin hemşireye anlatmak istediği bir sıkıntısı vardır ve hemşire kendisini anlatamamaktadır ya da hasta kafeteryadan bir sipariş vermek istiyordur ancak kimseyle sağlıklı bir iletişim kuramamıştır. Böyle durumlarda ulaşılabilir olmanız hem hasta için hem de hastane için önemlidir. Kimse sizden 7/24 telefonun başında beklemenizi isteyemez ancak hastanın aramasına ya da mesajına 3-4 saat sonra dönmeniz de bir işe yaramayacaktır. Hastanın çeviri anlamında sizden talep ettiği yardımlara makul bir sürede dönüş yapmanız hem hastanın hem de sizin yararınıza olacaktır.